Rabu, 25 Juni 2014

Rabu, 16 November 2011

kisah tajamput salawar


Wayah Palui nyaman-nyamannya guring siang, bininya kukuciak matan dapur mangiyau. Asa mandangar asa kada, sapalih dikira mimpi, makanya Palui taguring pulang. Tapi inya tapaksa babangun karna bininya itu manggawil ka batisnya.

“UI abahnya, baras di padaringan sudah habis,” ujar bini Palui.

“Kalu kaya itu tutuk banihnya,” ujar Palui gagarunum.

“Kada nyaman-nyamannya manutuk banih nang balum bajamur itu abahnya ai karna dalam samingguan, sabulanan ini hari pina hujan tarus,” sahut Palui.

“Kalu kaya itu bapikir ai bahutang ka rumah subalah atawa ka warung acil Isul,” ujar Palui.

“Aku supan abahnya ai karna sudah batuyuk hutang di subalah-manyubalah. Bila hari ini kadada baras maka kita kada makanan, balapar haja,” ujar bininya.

“Ayu ja aku bakalah umanya ai, aku tulak manukar baras ka pasar,” ujar Palui sambil maambil bungkusan langsung tulak.

“Bawa kadut nang taganal abahnya ai supaya muat gasan sapuluh leter,” ujar bininya. Sampai di pasar di kampung baras, imbah bapapanderan wan panjualnya maka Palui baucap.

“Sual haraga akur haja tapi pilihakan baras usang supaya kada lambik nasinya,” ujar Palui.”Barapa ikam manukar Lui, sabalik kah?” ujar nang bajual.

“Sapuluh leter haja, samumuatnya kadut galapungku ini nah,” ujar Palui sambil manimbai bungkusan kadut galapungnya.

Si panjual langsung manakar sambil mambuka bungkusan kadut, lalu maluruk barasnya ka dalam kadut itu. Tapi inya hiran banar karna barasnya bahamburan tarus ka lantai.

“Lui… uiii Lui, kadut ikam ini bungkas, mungkin rabit lalu barasnya bahamburan,” ujar si panjual sambil maitihi kadutnya. “Astaga… ini lain kadut Lui ai, ini salawar handap ikam” ujar si panjual.

“Maaf, maaflah julak, ulun salah jumput karna ulun haratan guring wayah umanya basusuruh tadi. Salawar handap ulun ini kain tapungya bakas kadut galapung itu jua. Ini nah cap-nya wan tulisannya `tapung tarigu cap karita’ masih hanyar dua talu kali pakai haja,” ujar Palui minta maaf karna inya tasalah bawa, manjumput kadut tajumput salawar handap.

“Untung haja masih hanyar Lui ai, tapi walaupun masih hanyar kaciuman jua bau hancingnya,” ujar si panjual lihum sambil mamicik hidungnya.

Kisah Si Palui Betatanguhan Karak


SI TULAMAK dasar kada kawa mandangar ada makanan pina hanyar,langsung inya handak marasani. Tapi karna kada tapi panduitan makanya inya cuma kawa managuk liur haja.
“Wayah ini ujar habar ada wadai matan Betawi nang bangaran karak hintalu alias karak telur,bujurlah Bus?” ujar Tulamak.
“Kanapa maka ikam tapikir wadai karak hintalu itu Mak?” ujar Garbus.
“Aku hanyar mandangar makanya aku handak tahu lawan handak marasani kaya
apa rasanya,” ujar
Tulamak.
“Ikam ini dasar jago makan Mak ai. Samalam handak marasani pisang epek wan coto mangkasara, wayah ini handak karak telur Jakarta, padahal
sabalumnya handak marasani rujak cengor wan
gudeg Jogya,” ujar Garbus.
“Tapi samacam nang ikam kada wani mamakan.”
“Samunyaan makanan khas daerah kuhantup. Makanan napa itu Bus nang ikam
padahakan aku kada wani?” ujar Tulamak manantang.
“Ikam pasti kada wani mamakan wadai empek-empek Palembang,” ujar
Garbus.
“Hi-ih lah, aku kada wani mamakan empek-empek karna karas banar wan layat di-igut, apalagi mamakannya bacampur cuka. Apalagi gigiku banyak rusak dan sudah parak kilum,” ujar Tulamak mangaku.
“Napa pina rami mamander wadai wan makanan. Cuba tangguh wadai karak napa
nang rasanya masin-masin tapi kada bauyah,” ujar Palui.
“Gampang Lui ai, karak nang masin-masin itu adalah karak iwak rabuk,”
ujar Garbus.
“Karak iwak rabuk itu bujur haja masin tapi masinnya karna diuyahi,” ujar Palui.
“Karak dodol hangit,” ujar
Tulamak.
“Karak dodol rasanya manis Mak ai,” ujar Palui
“Kukira samunyaan karak
nang masin itu adalah pasti karna bauyah, karna kabanyakan uyah lalu rasanya masin,” ujar
Tulamak.
“Ada Mak ai, rasanya masin
justru karna kada
bauyah,” ujar Palui
mayakinakan.
“Kalu kaya itu karak napa
Lui? ujar Garbus.
“Nang kada bauyah tapi pasti masin adalah karak…
karak hidung. Kalu bubuhan ikam kada parcaya cuba rasani sadikit,” ujar Palui
tatawa.
“Hussss…. jijik lawan rigat kada biasa tarasani,” sahut Tulamak pina bakirik.

Kisah Saraba Labih


Salawas badiam di Banjar ini sudah lima anam kali Palui wan bininya bapindah rumah. Alasannya karna bini Palui cemburu laki itu rancak manyirit bini tetangga nang langkar?

Lalu imbah pindah rumah timbul pulang cemburunya karna laki rancak disirit dan dirayu bini tetangga. Mau kada mau bini Palui marunca-runca minta bawai bapindah pulang.

“Batatangga itu memang saraba ngalih Bus ai, apalagi batatangga wan urang sugih, urang langkar, urang bapangkat. Sabujurnya cintaku wan Palui itu sudah kadada lagi,” ujar bini Palui mangakui.

“Kalu sudah kadada lagi cintanya wan Palui kanapa maka ikam sampai wayah ini pina makin rikit banar kada ubahnya kaya kukang haja,” ujar Tulamak.

“Cintaku memang sudah kadada lagi wan lakiku Palui itu karna sudah baubah manjadi kasih sayang. Kasih sayang itu labih tinggi nilainya dari cinta monyet,” ujar bini Palui babahasa ABG.

“Aku himung banar mandangar panderan ikam ini bini Palui ai. Kada rugi Palui bahujan bapanas siang malam mahaluki ikam wayah bujangan dahulu karna cintanya adalah cinta karas. Kasih sayang ikam badua itu ibarat paribahasa ‘bila cinta sudah melekat maka tahi gigi barasa suklat’,” ujar Garbus mambalas bahasa ABG nang diucapakan bini Palui.

“Aku umpat batakunlah bini Palui dan jawab sabujurnya, napa alasannya maka tahi gigi itu barasa suklat itu?” ujar Tulamak.

“Ampun maaflah, karna bubuhan ikam sudah lawas tahu dan sudah lawas patuh wan lakiku Palui pasti sudah tahu kalabihannya,” ujar bini Palui.

“Ampun maaflah jua, kami sudah tahu kalabihnnya yaitu muhanya pina baracak bakas kacacaran, balukuknya batukul kaya urang mambawa parang, jariji tangan kirinya labih sabuting,” ujar Tulamak.

“Muha baracak itulah nang maulah nyaman bagisang bila wayah bacium, tukul di balukuk itu gasan baingkut wayah baragap dan jari labih manyamani bila bagaru,” ujar bini Palui kada hakun kalah.

“Ooo… jadi kalabihan itu ada manfaatnyalah bini Palui?” ujar Garbus.

“Ada lagi kalabihan lainnya nang kada kalihatan tapi hanya bisa dirasakan,” ujar bini Palui.

“Napa itu bini Palui?” ujar Garbus.

“Lakiku itu ada baisian tiga bigi butir di kapalanya nang aduhaiii… bila dipakai,” ujar bini Palui pina bakirikkirik galianan.

Kisah Sambal Binjai


Satahunan bilang musim hujan haja. Kadada musim kamarau sama sakali. Pahumaan calap satahunan bilang kada kawa dihumai. Kaputingannya, haraga baras balarang maraga barasnya kada tapi ada di pasar. Kada baras haja, macam-macam nang dijual urang di pasar gin wayah ini bilang larang samunyaan.

Bubuhan Palui nang rancak mawarung gin wayahini bilang baharit banar baulanja. Nang biasanya minum dua talu cangkir kupi wan dua talu piring katupat, wayah larang ni kada tapi bahimat lagi.

Malam sumalam, buhannya kaya biasa takumpulan di warung Acil Isul. Bapandiran ka hulu ka hilir, mangabuau sampai bahuhulutan, imbah itu mangalakak tatawaan.

Rahat tangah malam, kada tahan jua buhannya tu lalu mamasan katupat kandangan ai wan Acil Isul, sapiring saurang haja. Supaya tamurah, minumnya tih lapas haja, alias tih kada bagula. Napa gula liwar larangnya jua wayah ini.

Pas rahat handak makanan, Tulamak nang pandahuluannya maminta sambal binjai wan Acil Isul. Ujarnya kada nyaman mun makan tu kada balumbuk. “Kada nyaman lalu mun kadada padas-padasnya,” ujar Tulamak.

Imbah mangaut sambal, maaduk di gangan katupat, Tulamak langsung manyuap ka katupat. Sing nyaringan babunyi saruputan Tulamak mahirup gangan katupat.

“Uuuu Mak. Bawa baingat. Bagamat makan, kalu pina kasadakan,” ujar Palui mahinggur Tulamak nang pina kaya urang kada makan talu hari.

Hingguran Palui kada disasahuti Tulamak. Tatap asyik inya manyuap. Tagal imbah itu inya sampat bamandak. Tulamak mangaut pulang ka sambal binjai. Mambuat pulang ka piringnya. Ada ai sampai ampat-lima kali.

“Napa kada padas lalu cil. Sambal kah nangapa ngini,” ujar Tulamak.

“Lumbuk larang Mak ai, parak saratus ribu sakilu. Makanya kada kawa padas aku baulah sambal,” ujar Acil Isul.

“Amun kada kawa padas kada usah baulah sambal pian cil ai. Mambari supan haja. Ingatakan, amun ulun makan bari-i nang padas,” ujar Tulamak pulang.

Tuhirang nang duduk di higa Tulamak rupanya rasa kada nyaman mandangar Tulamak gagarunum saurangan manyambati Acil Isul.

“Ikam handak nang padas kah Mak?” ujar Tuhirang manakuni.

“Iih. Aku katuju nang padas-padas tu. Biar padasnya nang kaya apa haja aku katuju banar, kusandang tu pang….” ujar Tulamak.

“Bujuran kah? Jangan salahakan kawal lah?” ujar Tuhirang mahimati.

“Bujuran, mananya nang padas, aku marasainya….,” ujar Tulamak pulang.

Balum tuntung Tulamak bapandir, sandal Tuhirang malipak ka muha Tulamak sing gancangan. Sampai takipai kupiah Tulamak.

“Kayapa Mak? Padas ada sambal binjai kalu” Ikam jua baucap tadi, amun ikam makan bari-i nang padas kalu?” ujar Tuhirang batakun sambil tatawa.

Birai muha Tulamak. Tangannya haur mamusut ka pipi kiwa nang habang bakas ditapak Tuhirang pakai sandal. Palui wan Garbus lucut tatawa sampai kasadakan. Acil Isul taduduk-duduk manawaakan kalakuan buhan Palui.

“Dasar padas banar. Tagal maksudku tu lain padas nang kaya ini pang,” ujar Tulamak kada kawa sarik.

Kisah sambahyang BaruKu


Kisah sambahyang BaruKu
Salawas umur makin batuha, Palui baubah banar. Sambahyang lima waktu digawinya tarus. Tapi nang ngarannya katuju ka warung tatap kada sing ubahan.
“Rasa lapang hati Mak lah limbah manggawi kawajiban kita,” ujar Palui
“Bujur Lui ai, bahari maka kita pina kuler sambahyang,” sahut Tulamak.
“Itu ngarannya kita dapat hidayah dari Allah,” ujar Garbus manyahuti.

“Dua kali aku sudah mandangar kawal kita ni kaya ustadz, balajar di mana ikam Bus?” Palui hiran.
“Mandangar guru satiap malam Jumahat bayasinan. Cuma aku wayah ini katuju jua mambaca buku agama,” ujar Garbus.
“Amun kaya itu aku handak batakun pang? Aku ni rancak sambahyang kada tapi khusu’, pikiran ka sana ka mari, apalagi limbah malihat babinian, bisa taingat inya wayah sambahyang,” ujar Tulamak
“Ikam kada sah Mak ai, amun sambahyang kaya itu,” ujar Palui tatawa.
“Amun handak khusu’ cuba balajar babacaan lawan tarjamaahnnya, jadi kita tahu maksud dari bacaan nang kita baca,” ujar Garbus manjawab.
“Amun kita ngalih mahapal artinya pang?” ujar Palui.
“Cuba pikiran bulikan bahwa kita mahadap ALLAH, makanya bila sambahyang kita disuruh mata manuju ujung sajadah,” ujar Garbus.
“Kaena ku cubai,” ujar Tulamak.
“Aku bulihlah batakun Bus,” ujar Palui.
“Amun kawa ku jawab, ku jawab…amun kada kawa, baarti ilmuku balum sampai,” ujar Garbus.
“Kalu sambahyang kada baruku kaya apa,” ujarnya.
“Kada sah Lui ai sambahyang kita,” ujar Garbus.
“Tapi rancak Julak Ijul, Abah Rahmat tamasuk Tuhirang sambahyang kada baruku”, ujar Palui.
“Di mana haja Lui ai, amun sambahyang tatinggal rukunya kada sah,” ujar Garbus.
“Aku kada batakun ruku sambahyang, tapi batakun tatinggal ruku. Malah ujar Julak Ijul sambahyang tatinggal ruku tu harat. Sualnya, sambahyang kada bulih sambil maisap ruku,” ujar Palui mangalahakan garbus.

Kisah Salah Tuan Rumah


Amun ada urang manyaru basalamatan, bubuhan Palui wan kakawalannya takanal paling rajin mandatangi. Nang paling basumangat si Tulamak, karna bila ada urang basaruan itu artinya kada jauh matan urusan parut wara. Dan bila sudah kanyamanan bilang sintak tarus, kada tatahu lagi wan urang higa-mahiga.

Tapi imbah anu ada jua inya marasa supan saurangan wan kabiasaannya nang makan kada batakar itu.

“Aku supan banar Bus ai bila disambat urang gancang makan,” ujar Tulamak.

“Kanapa maka supan?” sahut Garbus.

“Urang musti manuduh aku gancang makan karna awakku lamak bulat ini,” ujar Tulamak sambil mamusut parutnya.

“Kada parlu supan Mak ai. Tapi sabujurnya ikam gancang makan atawa kada?” ujar Garbus balik batakun.

“Makanku biasa haja, sama haja wan bubuhan ikam sapiring jubung jua,” ujar Tulamak.

“Kalu ukuran makannya sama haja wan kami, makanya ikam kada parlu supan dan kada parlu tasinggung Mak ai,” ujar Garbus.

“Awakku lamak ini karna katurunan, sebab niniku dan kayiku dahulu lamak banar jua,” ujar Tulamak.

“Ampun maaf Mak-lah, bujur haja sama sapiring jubung kaya kami jua tapi nang babida adalah nasi tambahnya. Kalu kami cuma kawa sakali batambah tapi ikam bisa dua talu kali,” ujar Palui nang hanyar cangul langsung manyindir Tulamak.

“Kalu satiap kita saruan ka urang ba-aruhan atawa urang basalamatan dan aku rancak batambah itu jangan disalahakan aku,” ujar Tulamak manulak sindiran Palui.

“Lalu siapa nang disalahakan kalu ikam rancak batambah dan gancang makan itu?” ujar Palui. “Nang disalahakan adalah si ampun rumah, nang disalahakan adalah nang manyaru,” sahut Tulamak.

“Wah, waahhhh…. talalu banar ikam Mak ai manyalahakan urang nang mambarimakani. Urang nang basaruan itu ba-astilah manyaru ikam, malah ikam salahakan, kanapa Mak Mustinya ikam batarima kasih,” ujar Garbus.

“Tatap salahnya nang manyaru!” ujar Tulamak marasa bujur.

“Napa alasannnya Mak?” ujar Garbus.

“Aku taumpat kajian Palui jua,” ujar Tulamak lihum.

“Napa kajian Palui itu Mak?” ujar Garbus handak tahu.

“Ampun ma’af Lui-lah, dahulu ikam biasa baucap dan ma-ajari aku bila saruan lalu gancang makan dan rancak batambah itu nang salah adalah tuan rumah. Alasannya karna masakannya nyaman banar cucuk wan liur. Karna kanyamanan itulah maka habis manalu piring,” ujar Tulamak tatawa sambil manunjuk Palui.